Türkiye’de tatlı suyun %70’ini tüketen tarım, bu suyun %53’ünü yüzey su kaynaklarından, %38’ini yeraltı suyundan sağlıyor [1].

Su varlığının büyük bölümü kullanan tarım sektörü bu suyu Türkiye’nin 28 milyon hektar tarım alanın sadece 5.6 milyon hektarında kullanıyor[2].

Sulamalı tarım yapılan alanların (5.6 milyon hektar) %82’si salma sulama ile, %17’sinde yağmurlama sulama, %1’inde su tasarruflu bir yöntem olan damla sulama ile sulanıyor[3].

Türkiye tarım alanlarının 8.5 milyon hektarı sulama potansiyeline sahiptir. 2011 yılı sonu itibari ile toplam 5.6 milyon hektarı sulamaya açılan sulanabilir tarım alanlarının, 2023 yılında tamamının sulamaya açılması bekleniyor[4].

Tarımda tasarruflu sulama sistemlerin kurulması, nakil hatlarında su kayıplarının azaltılması için kapalı sulama sistemlerinin kullanılması bu nedenle büyük önem taşır.

Tarım ve su arasındaki ilişki tarımsal ürün deseni ile yakından ilişkilidir. Öyle ki 2005 yılında dünyanın farklı yerlerinde havzalar sularının en az %77’ni en çok %85’ini sadece buğday, pirinç, mısır, pamuk ve yem bitkileri yetiştirmek için kullandılar[5].

Türkiye’nin tarımsal ürün deseninde en büyük paya sahip olan ürünler ve tarımsal su kullanımı dünyada genel akışa benzer. Türkiye tarımın önde gelen ürünleri buğday (19 milyon ton/yıl), şeker pancarı (16 milyon ton/yıl) arpa (6.3 milyon ton/yıl), mısır (6 milyon ton/yıl), patates (4 milyon ton/yıl), pamuk (2.5 milyon ton/yıl) ve ayçiçeğinden (1.5 milyon ton/yıl) oluşur[6].

Diğer taraftan bu ürünlerden özellikle pamuk (700-1300 mm/toplam yetişme süresi), ayçiçeği (600-1000 mm/toplam yetişme süresi), mısır (500-800) ve şekerpancarı (550-750 mm/toplam yetişme süresi) yetiştirilmeleri sırasında yüksek miktarda su ihtiyacı olan ürünlerdir[7].

Günümüzde Konya Kapalı Havzası, Gediz, Büyük Menderes Havzaları ve Çukurova gibi su sıkıntısı yaşanan birçok havza ve alanda, yüksek miktarda su ihtiyacı olan ürünlerin yoğun olarak yetiştirildiği görülür. Yörelerin iklimsel koşullarına uygun olmayan bu tarımsal üretim biçimi kısıtlı su varlıklarının, suya bağlı yaşam alanlarının yok olmasına neden olurken, orta ve uzun vadede üretime de büyük zarar verir. Su kıtlığı ürün verimini düşürürken, ürün verimliliği düşen birçok havzada kırsal göç artmaktadır.

Kaynak:

[1] TUİK, 2012., Sulama kaynaklarına göre sulama yapan işletme sayısı ve sulanan alan. Ankara.

[2]DSİ. Hizmet Alanları. Url: http://www.dsi.gov.tr/docs/hizmet-alanlari/tarim-sulama.pdf?sfvrsn=2 Son erişim tarihi: 10.07.2015

[3] TUİK, 2012. Sulama sistemlerine göre sulama yapan işletme sayısı ve sulanan alan. Ankara

[4] DSİ, A.g.y.

[5]Hoekstr, A., Mekonnen, M., 2011. Global Water Scarcity. Netherlands. Url: http://waterfootprint.org/media/downloads/Report53-GlobalBlueWaterScarcity.pdf. Son erişim tarihi: 10.07.2015

[6] Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü. 2015. Bügem Faaliyetler. Ankara. Url: http://www.tarim.gov.tr/sgb/Belgeler/SagMenuVeriler/BUGEM.pdf Son erişim tarihi: 10.07.2015

[7] FAO. Url: http://www.fao.org/docrep/s2022e/s2022e07.htm Son erişim tarihi: 10.07.2015