İstanbul’un fethinden sonra, meydanlar, sokaklar, çarşılar, cami avluları, bahçeler ve çeşitli yapıların çevresi birbirinden güzel çeşmelerle süslendi. Bu eserler, hem Türk milletinin suya verdiği yüksek değeri, hem de üstün sanat zevkini anlatıyor.

Mavi Cami Sultanahmet’I gerilerde bırakıp, Ayasofya’nın dev gövde duvarlarını sola aldınız ve Topkapı Sarayı’nın sur kapısına doğru ilerliyorsunuz. Bütün bu dev eserlerin ihtişamının gölgeleyemediği bir güzellik sizi yakalayacak, geniş işlemeli saçağı altında şaşkınlık ve hayranlık dolu dakikalar yaşatacaktır. Yanından geçip gidemeyeceğiniz bu tılsımlı güzellik, III. Ahmet çeşmesidir. Osmanlı çeşme mimarisinin gözde örneklerinden yalnızca biridir III. Ahmet Çeşmesi… Tophane, Üsküdar, Kabataş, Azapkapı çeşmeleri ve 18. yüzyılda sanatın doruğuna varan Osmanlı meydan çeşmeleri, geçmişi Milat’tan önce 2000’lere kadar uzanan bir mimari geleneğin; türkülerden masallara, deyişlerden kilim motiflerine kadar tüm Anadolu folklorunu şınl şırıl dolaşan su kültürünün ürünleridir. Anadolu’da ilk çeşme kalıntılan Hitit, Urartu uygarlıklanna aittir. Hitit tapınaklarında, kral ve rahipler için yapılan yıkanma yerleri, suyun aktığı bir göz ve yalaktan oluşan ilk çeşme örnekleridir. Çavuştepe’de de Urartular’dan kalma benzeri tip çeşmelere rastlanır.

Tophane Çeşmesi
Tophane Meydanı’ndadır. 1732’de I. Mahmut tarafından Hassa Baş Mimarı Mehmet Ağa’ya yaptırılmıştır.

Çok sonralan Side, Aspendos, Perge, Efes, Bergama, Priene, Aisos, Laodikeia ve Miletos gibi Helenistik devir ve Roma şehirlerinde, tanrı, tanrıça ve imparator heykelleriyle süslü iki, üç kat ön cepheli çeşmelere rastlarız. Hitit-Urartu tapınak çeşmeleri ile “nymphaeum” denilen bu büyük çeşmeler arasındaki dönemde ilk Ege şehirlerinin agoralannı süsleyen daha sade çeşme örneklerine rastlanır.

Türk çeşme mimarisi ve geleneği, suyun Anadolu kültüründeki folklorik yeri ve derin anlamıyla iç içedir. Su, gerek İslam gerek İslam öncesi dini inançlarda saflığın, anlığın ve umudun sembolüdür.

Azapkapı Saliha Sultan Çeşmesi
1732’de Sultan I. Mahmut tarafından annesi Saliha Sultan adına yaptırılmıştır.

Sultanahmet Çeşmesi (III. Ahmet Çeşmesi)
Topkapı Sarayı’nın Bab-i Hümayun kapısı önündedir. Binanın dört cephesindeki taş ve bronz işçiliği yazılar kadar tahta saçaklann süsleri birer sanat şaheseridir.

Saliha Sultan Sebil Çeşmesi
Azapkapı Saliha Sultan Çeşmesi, İstanbul Azapkapı’da Lale Devri sonrasında I. Mahmud’un annesi Saliha Sultan tarafından yaptırılan çeşme.

Alman Çeşmesi
Alman Çeşmesi Sultanahmet Meydanı’nda parkın içindedir. Alman İmparatoru II. Wilhelm’in İstanbul’u ikinci ziyaretinin anısı için inşa ettirilmiştir. Mimarı M. Spitta’dır.